BIESZCZADY – wędrując od Rozsypańca przez Halicz, Tarnicę aż po Bukowe Berdo…

w krainie ciszy i szczęścia.

Niepowtarzalny urok Bieszczadzkiego Parku Narodowego obejmujący
świat rozległych przestworzy górskich, budzi zachwyt każdego przybysza.
Dzięki bogactwu rzadkich gatunków roślin i zwierząt, Bieszczady są rajem dla
 miłośników przyrody. Jeśli i Was pociąga magia tej krainy, to zapraszam
na wyjątkowo długą, ale za to bajecznie widokową wędrówkę.

Wyruszamy drogą wyłączoną z ruchu kołowego z Wołosatego do Przełęczy

 Bukowskiej, podążając za znakami wschodniobeskidzkiego szlaku czerwonego.
Na tym odcinku towarzyszy nam wyłącznie dzika i bujna bieszczadzka przyroda.

Po dotarciu do Przełęczy Bukowskiej nie odbiliśmy od razu w lewo na szlak,
ale trzymając się drogi przeszliśmy jeszcze klika metrów w górę, by stanąć na styku
 granicy polsko-ukraińskiej, której przekraczanie jest zabronione. Straż graniczna bywa
 w tym miejscu szczególnie aktywna, dlatego selfie z ukraińskim słupem granicznym
 może okazać się kosztowne. Nas poza zachwycającymi, mglistymi widokami
na część łańcucha górskiego Karpat na terytorium Ukrainy…

przywiodła tu chęć odwiedzenia nowo wytyczonej i otwartej w 2017 r.
Bieszczadzkiej Drogi Krzyżowej, której stacje wykonane zostały w formie
kapliczek z czarnego dębu z krzyżykami i numerami stacji.

Następnie cofnęliśmy się do Przełęczy Bukowskiej, by wyruszyć
na nasz szlak stromą dróżką wśród wysokich, gęstych traw…

w kierunku Rozsypańca. Mijaliśmy wychodnie skalne, gdzie mniej
odporne na erozję skały uległy zniszczeniu odsłaniając niezwykłe ostańce.

Nierównomierne nachylenie i skośny układ warstw skalnych powoduje, że wiele
 grzbietów przypomina jakby zastygłe w bezruchu, rozkołysane fale morskie,
a wierzchołki w partiach szczytowych sprawiają wrażenie rozdwojonych.

Grzbiety bieszczadzkie są oryginalnie ukształtowane. Twarde piaskowce,
które je budują, tworzą ostre grzebienie skalne i rozległe rumowiska
pokrywające stoki, zwane grechotami lub rozsypańcami.

Rozsypaniec (1280 m n.pm.) zawdzięcza zatem swą nazwę
licznym, charakterystycznie „rozsypanym” po zboczach skałkom.

Położony jest w paśmie połonin w południowo-wschodniej części
Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Przez jego wierzchołek przechodzi
oznakowany na czerwono Główny Szlak Beskidzki. Z Rozsypańca podziwiać
możemy rozległe i malownicze panoramy na łagodne górskie grzbiety.

Z Rozsypańca kierujemy się w stronę przełęczy oddzielającej ten szczyt
od Halicza. Podążamy szlakiem cieszącym się ogromną popularnością ze
względu na atrakcyjną panoramę na polską i ukraińską część Bieszczadów.

Gdy osiągamy Halicz (1333 m n.p.m) wówczas otwiera się przed nami
perspektywa fantastycznych widoków na całą, dziką dolinę Górnego
Sanu, czyli najdalej na południe wysuniętego obszaru Polski.

Gdyby ktoś chciał zakończyć swoją wycieczkę na Haliczu
i wyruszyć w drogę powrotną przez Przełęcz Bukowską
do Wołosatego, znak wskaże czas i kierunek.

My tymczasem jesteśmy w połowie zaplanowanej wędrówki,
dlatego po nakarmieniu duszy otaczającym pięknem,
udajemy się w stronę tajemniczej Przełęczy.

Jest to jedyny szlak prowadzący nas do celu, jakim jest Tarnica.
Muszę szczerze przyznać, że właśnie ten odcinek wiodący od Halicza
w kierunku Tarnicy obfitował w spektakularne widoki i wywarł
na mnie ogromne i niezapomniane wrażenie.

Oprócz fenomenalnych panoram na tej części szlaku, towarzyszyła
nam zachwycająca przyroda. Bieszczadzki Park Narodowy jest miejscem
bytowania wielu wyjątkowych gatunków roślin, a wobec piękna kwiatów
nie umiem przejść obojętnie, dlatego uwieczniam je w obiektywie.
Przedstawiam Wam okaz z rodziny storczykowatych objęty
ścisłą ochroną gatunkową – gółka długoostrogowa.

Kolejny to goryczka trojeściowa o cudnej barwie…

i w tej samej tonacji falujące wśród traw chabry miękkowłose.

Uwielbiam kwiaty w tej kolorystyce, więc jeszcze dzwonek wąskolistny
tak delikatny i silny zarazem, bo wyrasta nawet w szczelinach skalnych.

Goździk kartuzek skalny, którego nieliczna populacja oraz jedyne stanowiska
w Polsce znajdują się w Bieszczadach w okolicach Krzemienia, Kopy Bukowskiej
i Bukowego Berda (właśnie tam znalazłam jego unikatowe egzemplarze).

I jeszcze jeden różowy okaz o dość szpetnej nazwie … wężymord górski.

Typowy dla górskiego krajobrazu rdest wężownik sięga aż po piętro alpejskie.

W innym miejscu witają nas całe łany ciemiężycy białej…

Tutaj ciemiężyca na pierwszym planie, a w tle Krzemień i jego
południowo-zachodnie zbocze pokryte bujną, soczystą zielenią.

Otoczeni bieszczadzką przyrodą i bajecznymi widokami na zamglone
 pasma górskie, docieramy do Przełęczy Goprowskiej, położonej
w obniżeniu terenu pomiędzy masywami Krzemienia i Tarnicy.

Stąd już tylko 30 minut dzieli nas od zdobycia najwyższej góry
Bieszczadów, wznoszącej się na krańcu pasma połonin.

Niemal jak po schodach wędrujemy na Tarnicę, a tak naprawdę są to progi
 przeciwerozyjne wybudowane przez Bieszczadzki Park Narodowy w 2015 r.
Presja turystyki pieszej – schodzenie ze szlaków, niszczenie darni, głębokie
bruzdy erozyjne wyżłobione przez opady oraz masowe przejścia grup
liczących nawet ok. 5 tys. osób niegdysiejszą „Drogą Krzyżową”
na najwyższy szczyt Bieszczadów, wymusiły działania
mające na celu ochronę przyrody.

Docieramy do Przełęczy bez nazwy, ale jedno wiemy
na pewno, że za 15 minut osiągniemy nasz cel.

Charakterystyczny krzyż oznacza, że Tarnica (1346 m n.p.m.) zdobyta !!!

Dedykuję Wam te malownicze, pocztówkowe kadry ze szczytu.
A dla nas to idealne miejsce na dłuższy odpoczynek.

To również idealny moment, by przedstawić naszą koleżankę Jolę,
która jest wspaniałym kompanem i to nie tylko do górskich wycieczek.
Cała ta cudowna wędrówka i przemierzony szlak został
skrupulatnie przez Nią opracowany.

Wyprawę można zakończyć w tym miejscu robiąc pętlę.
Wystarczy zejść do Wołosatego (ok. 1 h). To dogodna wersja dla osób,
które rozpoczęły wycieczkę z Wołosatego, zostawiły tam auto na parkingu
i chcą do niego powrócić. Tymczasem nasz ambitny plan zakłada powrót
z Tarnicy przez Bukowe Berdo. Dlatego schodzimy w dół, w kierunku
zagadkowej Przełęczy. Tu znaki wskażą nam drogę.

Z Przełęczy docieramy do znanego nam już zwornika szlaków, czyli Przełęczy
 Goprowskiej. Tu kolejna wskazówka, w którą stronę mamy podążać na Bukowe
Berdo i orientacyjny czas na pokonanie ostatniego odcinka naszej wycieczki.

Wąską ścieżką pomaszerujemy na lewo, ale warto wspomnieć, że po prawej
stronie widoczny jest skalisty i poszarpany Krzemień (1335 m. n.p.m) -
drugi pod względem wysokości szczyt Bieszczadów.

Mimo, że nasz szlak przebiega tuż obok, nie mogliśmy wejść na Krzemień,
bo szczyt objęty jest ochroną Bieszczadzkiego Parku Narodowego poprzez
 regenerację otoczenia przyrodniczego oraz cennych muraw i rumowisk.
Na zdjęciu poniżej mąż na tle rumowisk skalnych na Krzemieniu.

Zobaczcie, jakie widoki podziwiał siedząc na schodach. Ten olśniewający
krajobraz zaraz zostanie za naszymi plecami, bo stamtąd przyszliśmy.

Przed nami tymczasem ponad 3-godzinny marsz.

 Bukowe Berdo jest długim masywem górskim,
z którego rozpościerają się równie ujmujące pejzaże.

Szczytowe partie zajmuje połonina, ale wiele tu również
wychodni piaskowca miejscami pokaźnych i stromych.

Gdy osiągniemy główny grzbiet Bukowe Berdo (1311 m. n.p.m.)
otworzą się panoramy na inne połoniny. Ze szczytu widać całe nasze
Bieszczady Wysokie: Tarnicę, Krzemień, Halicz, Kopę Bukowską,
Szeroki Wierch a dalej Rawki i Połoniny Wetlińską i Caryńską.

Szlak biegnący granią Bukowego Berda uznawany jest za jeden
z najpiękniejszych w Bieszczadach, a ludzi podczas naszej wędrówki
mogliśmy policzyć na palcach jednej ręki. To kolejny atut dla tych,
którzy nie przepadają za masową turystyką górską.

Wszystko, co piękne kiedyś się kończy, więc pożegnaliśmy to dzikie,
surowe piękno bieszczadzkich krajobrazów i weszliśmy w piętro lasu. Humory
 dopisywały, śmiech, rozmowy i straciliśmy nieco czujność. Sytuację pogorszył fakt,
że tuż przed zejściem do Widełek w lesie trwała zwózka drewna. My konsekwentnie
 trzymaliśmy się standardowych oznaczeń niebieskiego szlaku. Do czasu, gdy zamienił
 się on w przeorane traktorem leśne torfowisko. Teraz miny mieliśmy nietęgie. Sytuację
 ratował fakt, że z oddali słychać było przejeżdżające samochody. GPS wskazał, gdzie
 jest nasza droga (na zdjęciu głęboko w tle widać most). Postanowiliśmy jednak
nie przedzierać się, przez gęste leśne zarośla. Wybraliśmy przyjemniejszy
skrót, ku uciesze zmęczonych długą wędrówką nóg.

Dodam na koniec, że mieliśmy niesamowite szczęście, bo podczas
naszego 3-dniowego weekendowego maszerowania po bieszczadzkich
szlakach, towarzyszyła nam fantastyczna (bezdeszczowa) pogoda,
co w czerwcu w górach nie jest tak oczywiste.

Zgodnie z https://mapa-turystyczna.pl/route/agur pokonana
przez nas trasa to 22,2 km (Wołosate – Widełki), a szacowany
czas 7:25 h, do którego należy doliczyć odpoczynek, posiłki, zdjęcia…
Ta długa, fantastyczna wyprawa na zawsze pozostanie w mojej pamięci.
Taki wariant trasy mogliśmy pokonać dzięki temu, że wczesnym rankiem
skorzystaliśmy z podwózki do Wołosatego, a wędrówkę zakończyliśmy
w Widełkach. Stąd złapaliśmy stopa do pobliskich Bereżek,
gdzie mieliśmy miejscówkę.

Bieszczady, mimo że odwiedzane przez coraz większą liczbę turystów, 

nadal są krainą odludnych krajobrazów dla poszukujących ciszy i spokoju
oraz mekką przyrodników odnajdujących tu niezwykłą przyrodę.
Żegnamy się tym cudownym, bieszczadzkim wspomnieniem
i do zobaczenia na kolejnych szlakach.

Z górskim pozdrowieniem

Anita