PORTUGALIA – pocztówki z Lizbony.

 

Najbardziej oddalona od Polski europejska stolica budzi wiele skojarzeń.
Niektóre z nich definiują Lizbonę w sposób oczywisty: zabytki, żółte tramwaje,
muzyka fado, azulejos. Oczywiście te przymioty nie wyczerpują tematu, ponieważ
 słoneczna, malownicza i nostalgiczna Lizbona jest tak różnorodna, iż każdy wywiezie
 stąd zupełnie inny zestaw wrażeń.  Moje są wyłącznie pozytywne, dlatego
z przyjemnością podzielę się z Wami wspomnieniem o Lizbonie…

Lizbona leży na prawym brzegu rzeki Tag, która dopiero od mostu wiszącego
zdecydowanie zmierza do Atlantyku. Spoglądając na panoramę rzeki,
wyróżnia się strzelista linia mostu 25 Kwietnia u wylotu,
którego na przeciwległym brzegu, wznosi się
gigantyczna statua Chrystusa Króla.

Po imperium portugalskim pozostało Belem.
Dziś to dzielnica Lizbony, a niegdyś był tu port Restelo,
z którego odpływały karawele odkrywców i konkwistadorów.
Tu w 1497 roku rozpoczęła się wielka morska przygoda Vasco da Gamy.
Przez port Restelo przechodziły bogactwa z Afryki i Indii, dlatego kupcy, a potem
królowie, zaczęli wznosić wokół niego wspaniałe budowle. Skoro przez port wpływał
główny strumień bogactw do kasy królewskiej, to oczywistym stało się, że wymagają
one ochrony. W tym celu wybudowano Torre de Belem (Wieża Belem), która
miała spełniać funkcję twierdzy i latarni morskiej. Budowla reprezentuje
styl manueliński o silnych akcentach mauretańskich.

Założenia taktyczne przewidywały drobiazgowo przemyślany scenariusz obrony,
dzięki któremu – mimo niewielkich rozmiarów twierdzy – była ona trudna do zdobycia.
Podczas inwazji napoleońskiej uległa częściowemu zburzeniu i w takim stanie służyła
za więzienie. Odrestaurowano ją w 1845 roku, natomiast w 1983 wpisano
na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

W 1960 roku, w pięćsetną rocznicę śmierci Henryka Żeglarza,
wzniesiono w Belem pokaźnych rozmiarów - Pomnik Odkrywców.

Przypomina on skierowany w stronę Tagu dziób karaweli.
Na pokładzie znajdują się figury odkrywców, konkwistadorów, duchownych.
Przewodzi im Henryk Żeglarz z modelem karaweli w jednej ręce i mapą świata w drugiej.

Teren przed pomnikiem wyłożono marmurową mozaiką,
która przedstawia różę wiatrów i mapę imperium portugalskiego.

Po drugiej stronie ulicy rozciąga się rozległy Jardim da Praça do Império pośrodku,
którego znajduje się pełen zieleni teren nawiązujący do tradycji ogrodów barokowych.
Założenie ma kształt kwadratu z dużą fontanną na środku. Wokół rozmieszczone są
alejki a na obrzeżach rosną szpalery drzew i krzewów. Północną fasadę placu
tworzy Mosteiro dos Jerónimos (Klasztor Hieronimitów).

Między Klasztorem a Pomnikiem Odkrywców zamyka się cała historia imperium
portugalskiego. Pomnik wystawiono, gdy losy imperium były już przesądzone a
klasztor zbudowano w okresie największych triumfów portugalskiej ekspansji.

Południową, główną fasadę klasztoru zdobi wspaniały manueliński portal
przypominający kształtem kamienną monstrancję. Główny element
kompozycyjny portalu tworzy niemal 30 figur ludzi i aniołów,
spośród których centralną postacią jest Henryk Żeglarz.

We wnętrzu kościoła perłą architektury jest nawa poprzeczna.
Żeberkowe sklepienie nawy podtrzymują solidne kolumny.

Kościół jest zarazem panteonem dynastii Avis, która stworzyła
imperium portugalskie. Spoczywa tu pięciu królów, siedem królowych
oraz siedemnaścioro infantów. Poniżej jeden z sarkofagów…

Klasztor Hieronimitów wpisany w roku 1983 na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO,
należy niewątpliwie do najbardziej interesujących budowli chrześcijańskich na świecie.
Budzi podziw mistrzostw artystów, ich absolutne panowanie nad materią. I ta potęga
wyobraźni, misterne witraże, najróżniejsze motywy ornamentyki, rośliny, zwierzęta,
linie i figury geometryczne, przyrządy nawigacyjne, astronomiczne i heraldyka.
Wszystko to skomponowane w spójną, harmonijną całość.

Centrum Lizbony skupia się wokół dzielnicy Baixa (Dolne Miasto),
kształtem zbliżonej do prostokąta, który wcina się pomiędzy sąsiednie wzgórza
i wychodzi bezpośrednio na szeroko rozlany Tag. Rozległą niemal pustą przestrzeń,
zajmuje Praça do Comércio (Plac Handlowy) otoczony z trzech stron arkadowymi
gmachami. Ich żółte ściany przerywa olbrzymi łuk triumfalny – Łuk Zwycięstwa.

Pośrodku placu, stoi wyniosły pomnik króla Józefa I na koniu.

Kolejnym, ciekawym punktem dzielnicy Baixa,
jest pokryty falującą mozaiką Praça Dom Pedro IV (Plac Rossio).

Plac Rossio istnieje od XIII wieku i był świadkiem wielu spaleń na stosie.
Przed trzęsieniem ziemi w 1755 roku, stało tu wiele ważnych dla miasta budynków.
Obecnie wznosi się tu wysoki pomnik z brązu oraz dwie barokowe fontanny.

Plac Rossio od północy zamyka Teatr Narodowy Dona Maria II.
Wybudowany ok. 1840 roku w miejscu dawnego pałacu inkwizycji.
Poniżej plac widziany z tarasu windy Elevador de Santa Justa…

Teraz odwrotna perspektywa – widziana z placu Rossio – Elevador de Santa Justa
(na prawym planie zdjęcia). To nasz kolejny punkt na mapie Lizbony.

Elevador de Santa Justa - winda zbudowana w gotyckim stylu, to jeden z symboli miasta.

Z górnego tarasu oferuje interesującą panoramę Lizbony z labiryntem wąskich uliczek
oraz kaskadą czerwonych dachów opadających w kierunku rzeki Tag.

Lizbona położona jest na wzgórzach, których jest w sumie siedem.
Rozległy teren najwyższego wzgórza wyróżnia zieleń drzew, nad którym góruje
Castelo de São Jorge (zamek św. Jerzego). Zbudowany przez Maurów w początkach
XII wieku, służył jako twierdza. Obecnie jest atrakcją turystyczną a ze wzgórza
zamkowego roztaczają się zapewne wspaniałe widoki na Lizbonę.

Malowniczo rysują się też wzgórza obłożone kolorową warstwą zabudowy.

Rozległa panorama na Lizbonę, to nie jedyny walor windy, bowiem łatwo i szybko
można się nią dostać z Baixy na Bairro Alto. Jedną z kulminacji zabudowy tej dzielnicy
jest szkielet gotyckiego kościoła Igreja do Carmo zniszczonego podczas trzęsienia
ziemi, jakie nawiedziło Lizbonę w 1755 roku. Ruiny kościoła zabezpieczono
i pozostawiono jako pomnik tego tragicznego w skutkach kataklizmu.

Convento do Carmo stanowi kompleks składający się z kościoła i Klasztoru
Karmelitów. Budynki klasztorne zostały częściowo odbudowane.
Fasada klasztoru wychodzi na plac Largo do Carmo.

Klimatyczny plac otoczony jest restauracjami i barami.
Miło tu odpocząć na ławkach w cieniu drzew z widokiem na
najpiękniejszy obiekt placu, czyli Fontannę Carmo zbudowaną
w 1795 r. Niewielka, kamienna budowla wykonana jest w stylu
barokowym z elementami rokokowych zdobień, a wyglądem
przypomina kapliczkę zakrytą pustą kopułą. Woda wypływa
ze znajdujących się w cokole otworów do kamiennej misy.

Tymczasem my wyruszamy dalej, by odkrywać uroki miasta.
Charakterystyczne żółte wagony tramwajów, na trwałe wpisały się w pejzaż
Lizbony. Nie mogliśmy odmówić sobie przejażdżki tym popularnym głównie wśród
turystów środkiem komunikacji miejskiej. Zdecydowaliśmy się na Linię 12, która kursuje
zgodnie z ruchem wskazówek zegara, po jednokierunkowej pętli obejmującej dzielnice
  Baixa i Alfama, rozpoczynając i kończąc kurs na  Praça da Figueira (Plac Figowca).

Większość tras tramwajowych jest płaska i pozostawia wiele miejsca na zakrętach,
ale nie w Alfamie! Ta najstarsza dzielnica miasta zbudowana jest na zboczach wzgórza
poniżej zamku. Dlatego trasa tramwajowa przez Alfamę należy do najbardziej stromych
na świecie, gdzie na zakrętach pojazdy o zaledwie jednym wagonie, niemal na
wyciągnięcie ręki, omijają sąsiadujące z ich trasą stare budynki.

Tuk tuki stają się popularną alternatywą dla innych środków komunikacji.
Wzgórza i wąskie uliczki sprawiają, że są dobrą opcją na zwiedzanie miasta...

miasta, w którym różnorodność dzielnic, i ich
wyjątkowy klimat, tworzą niesamowitą mozaikę.

Spacerując wąskimi uliczkami Lizbony usłyszeć można sączące się z kawiarenek fado,
a na murach, czy fasadach budynków, dostrzec charakterystyczne dla Portugalii
zdobnictwo na ceramicznych kaflach - azulejos, jako ekspresyjny rodzaj sztuki.

Św. Wincenty cieszył się sławą opiekuna żeglarzy i winiarzy. Kogo więc innego,
mogli Portugalczycy wybrać sobie za patrona ;-)) Uliczne latarnie ozdobione są
herbem Lizbony, który przedstawia dwa kruki eskortujące żaglowiec z ciałem
Św. Wincentego – jest to nawiązanie do legendy o świętym patronie.

Kulinarna wizytówka Lizbony kryje się pod nazwą Pastéis de Belém.
Okrągłe babeczki z ciasta francuskiego, wypełnione masą budyniową,
posypane cukrem pudrem oraz cynamonem, postanowiliśmy zakupić
w cukierni, która od 1837 roku specjalizuje się w tych słodkościach.

Szukając ochłody w upalny dzień, spotkaliśmy
wiele punktów oferujących lody na różne sposoby ;-))

Nasza wycieczka zatoczyła koło…
Rozpoczęliśmy zwiedzanie z perspektywy rzeki Tag
i tam też zakończyliśmy naszą lizbońską przygodę. Na zawsze
pozostanie ze mną szalenie miłe wspomnienie o stolicy europejskiej,
która zachowała swój niepowtarzalny klimat i małomiasteczkowy spokój.

Ciekawa jestem, jakie wrażenie zrobiła na Was Lizbona ?
Z najcieplejszym pozdrowieniem - 
Anita  ;-))